Akciğer Kanseri - Tagrisso ( Osimertinib ) İlacının SGK Tarafından Karşılanması İçin Aldığımız Yürütme Durdurma Kararımız

T.C.

İSTANBUL . İDARE

MAHKEMESİ

ESAS NO : 2025/

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN

(DAVACI) :

VEKİLİ : AV. TÜRKER FATİH ÇİÇEK

KARŞI TARAF (DAVALI) : SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI / ANKARA

VEKİLİ :

İSTEMİN ÖZETİ : Davacı tarafından, Akciğer Malign Neoplazmı (akciğer kanseri) hastalığının tedavisinde kullanılan "Osimertinib" etken maddeli "Tagrisso" isimli ilaç bedelinin karşılanmayacağına ilişkin tesis olunan İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Süreyyapaşa Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi'nin tarih ve sayılı işleminin; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek yürütmesinin durdurulması ve iptali ile ilacın tedavi süresince kesintisiz olarak ödenmesi istenilmektedir.

SAVUNMA ÖZETİ : "Tagrisso" isimli ilacın geri ödenecek ilaçlar listesinde tanımlı olduğu, ancak mevzuata uygun düzenlenmiş raporun MEDULA Sisteminde yer almaması nedeniyle ilacın geri ödemesinin karşılanamadığı belirtilerek dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı iddiasıyla davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren İstanbul . İdare Mahkemesi'nce işin gereği görüşüldü:

Dava, davacı tarafından, Akciğer Malign Neoplazmı (akciğer kanseri) hastalığının tedavisinde kullanılan "Osimertinib" etken maddeli "Tagrisso" isimli ilaç bedelinin karşılanmayacağına ilişkin tesis olunan İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Süreyyapaşa Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi'nin tarih ve sayılı işleminin; hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek yürütmesinin durdurulması ve iptali ile ilacın tedavi süresince kesintisiz olarak ödenmesi istemiyle açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 27. maddesinin 2. fıkrasında; "Danıştay veya idari mahkemeler, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilirler..." hükmü yer almaktadır.

Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nca kabul edilen ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin de tarafı olduğu İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 3. maddesinde; "Yaşamak, hürrüyet ve kişi emniyeti her ferdin hakkıdır." kuralı, 22. maddesinde; "Her şahsın, cemiyetin bir şahsı olmak itibariyle, sosyal güvenliğe hakkı vardır; haysiyeti için ve şahsiyetinin serbestçe gelişmesi için zaruri olan ekonomik, sosyal ve kültürel hakların milli gayret ve milletlerarası işbirliği yoluyla ve her devletin teşkilatı ve kaynaklarıyla mütenasip olarak gerçekleştirilmesine hakkı vardır."kuralı, 25. maddesinin 1. fıkrasında; "Her şahsın, gerek kendisi gerekse ailesi için, yiyecek, giyim, mesken, tıbbi bakım, gerekli sosyal hizmetler dahil olmak üzere, sağlığı ve refahını temin edecek uygun bir hayat seviyesine ve işsizlik, hastalık, sakatlık, dulluk, ihtiyarlık veya geçim imkanlarından iradesi dışında mahrum bırakacak diğer hallerde güvenliğe hakkı vardır." kuralı yer almaktadır.

Bakanlar Kurulu'nun 10.07.2003 tarih ve 2003/5923 sayılı Kararnamesi ile yürürlüğe giren Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme'nin 9. fıkrasında; bu Sözleşme'ye taraf Devletlerin, herkese sosyal sigorta da dahil olmak üzere sosyal güvenlik hakkını tanıdığı belirtilmiş, 12. maddesinin 1. fıkrasında; "Bu Sözleşme'ye Taraf Devletler, herkesin, ulaşılabilecek en yüksek fiziksel ve zihinsel sağlık standardına sahip olma hakkını kabul ederler." düzenlemesi getirilerek, 2. fıkrasında; sözleşmeye taraf devletlerin bu hakkın tam olarak kullanılmasını sağlamak için alacakları tedbirler sayılmış, (d) bendinde ise; hastalık durumunda herkese tıbbi hizmet ve tıbbi bakım sağlayacak koşulların yaratılması amacıyla taraf devletlerin gerekli tedbirleri alacakları ifade edilmiştir.

Anayasa'nın 2. maddesinde; Devletin sosyal bir hukuk devleti olduğu vurgulanmış, 5. maddesinde; kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak, kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmak Devletin temel amaç ve görevleri olarak sayılmış, 17. maddesinin 1. fıkrasında; "Herkes, yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir." hükmüne, 56. maddesinin 3. fıkrasında; "Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak, işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet verilmesini düzenler." hükmüne, 4. fıkrasında; "Devlet, bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir." hükmüne, 60. maddesinin 1. fıkrasında; "Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir." hükmüne, 2. fıkrasında; "Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar." hükmüne, 65. maddesinde; "Devlet, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getirir." hükmüne yer verilmiştir.

663 sayılı Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'nin 27. maddesinin 2. fıkrasının (a) bendinde; "Görev alanına giren ürünlerin ruhsatlandırılması, üretimi, depolanması, satışı, ithalatı, ihracatı, piyasaya arzı, dağıtımı, hizmete sunulması, toplatılması ve kullanımları ile ilgili kural ve standartları belirlemek, bu faaliyetleri yürütecek kamu ve özel hukuk tüzel kişileri ile gerçek kişilere izin vermek, ruhsatlandırmak, denetlemek ve gerektiğinde yaptırım uygulamak, laboratuvar analizlerini yapmak veya yaptırmak" Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumunun görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.

3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nun 3/k maddesinde; "Koruyucu, teşhis, tedavi ve rehabilite edici hizmetlerde kullanılan ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddelerin üretiminin ve kalitesinin teşvik ve temini esas olup, her türlü müstahzar, terkip, madde, malzeme, farmakopemamülleri, kozmetikler ve bunların üretiminde kullanılan ham ve yardımcı maddelerin ithal, ihraç, üretim, dağıtım ve tüketiminin, amaç dışı kullanılmak suretiyle fizik ve psişik bağımlılık yapan veya yapma ihtimali bulunan madde, ilaç, aşı, serum ve benzeri biyolojik maddeler ile diğer terkiplerin kontrolüne, murakabesine ve bunların yurt içinde ve yurt dışında ücret karşılığı kalite kontrollerini yaptırmaya, özel mevzuata göre ruhsatlandırma izin ve fiyat verme işlerini yürütmeye Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı yetkilidir." hükmü yer almaktadır.

Sağlık Uygulama Tebliği'nin "Reçetelere yazılabilecek ilaç miktarı" başlıklı 4.1.4 maddesinin dördüncü fıkrasında; "Bir ilacın Ülkemizde onaylanmış endikasyonu ve Kısa Ürün Bilgisinde tanımlanan dozu dışındaki her türlü kullanımı, Sağlık Bakanlığınca verilen endikasyon dışı ilaç kullanım onayı ile mümkündür.

a) Bir ilacın ülkemizde onaylanmış endikasyonu dışındaki her türlü kullanımı için Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan “Endikasyon Dışı İlaç Kullanımı Kılavuzu”nda belirtilen esaslara da uyulacak olup, kılavuzda tanımlanmamış durumlar için hasta bazında Sağlık Bakanlığı endikasyon dışı ilaç kullanımı onayı aranır.

b) Kurum web sayfasında yayımlanan EK-4/D Listesinde yanında (*) yıldız işareti bulunmayan ilaçların, söz konusu listede ilişkilendirilen hastalıklarda kullanımı halinde Sağlık Bakanlığı endikasyon dışı ilaç kullanım onayı aranmaz.

c) Sağlık Bakanlığı tarafından verilen endikasyon dışı ilaç kullanım onaylarında, bu onay için süre belirtilmemiş ise rapor yenilenmesinde yeni onay aranmaz.

ç) Endikasyon dışı ilaç kullanım onayı aranacak ilaçlar için reçeteler ve sağlık raporları ilgili uzman hekim/hekimlerce düzenlenir.

d) Bir ilacın Ülkemizde onaylanmış endikasyonunda tanımlı olmayıp, SUT’ta özel düzenleme olarak yer alan koşulu dışında kullanımı, Sağlık Bakanlığınca hasta bazında verilen endikasyon dışı ilaç kullanım onayı ile kuralı getirilmiştir. e) EK-4/A Listesinde yer alan ve SUT’ta endikasyona dayalı özel düzenlemesi olan bir ilacın, bu düzenlemenin yürürlük tarihinden sonra Sağlık Bakanlığınca sonradan ilacın ülkemizdeki ruhsatlı endikasyonlarına yeni bir endikasyon eklenmesi halinde; ilacın eklenen yeni endikasyonda kullanımı, Sağlık Bakanlığınca hasta bazında verilen endikasyon dışı ilaç kullanım onayı ile mümkündür." kuralına yer verilmiştir.

Devletin, herkesin sağlıklı bir yaşam sürdürmesi için gerekli teşkilatı kurmakla, yaşam hakkını sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri kaldırmakla ve sosyal güvenlik hakkını sağlayacak gerekli tedbirleri almakla görevli olduğu ve bu kapsamda sosyal güvenlik hakkına sahip kişilerin tedavi giderlerinin ödenmesine ilişkin usul ve esasların belirlenmesi için, içlerinde davalı İdarenin de yer aldığı bazı kurum ve kuruluşlara düzenleme yapma yetkisi verilmekle birlikte söz konusu yetkinin, planlama ve bazı düzenlemelerin yapılması amacıyla kullanılması gerektiğinden, yetkinin veriliş amacı aşılarak, ilgililerin sağlık hizmetine ulaşmasının engellenmesi veya ağır bir mali yük altında bırakılması sonucunu doğuracak şekilde uygulanması hukuken mümkün değildir.

Dava dosyasının incelenmesinden, Akciğer Malign Neoplazmı (akciğer kanseri) teşhisi konulan davacının, tedavisinde kullanılan "Osimertinib" etken maddeli "Tagrisso" isimli ilaç bedelinin tedavi süresi boyunca kesintisiz şekilde ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin tarih ve sayılı İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Süreyyapaşa Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezi işleminin iptali ile ilacın tedavi süresince kesintisiz olarak ödenmesi istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Uyuşmazlıkta; "Osimertinib" etken maddeli "Tagrisso" isimli ilacın kullanılabilmesi için Sağlık Uygulama Tebliği'nin Bedeli Ödenecek İlaçlar Listesi'nde (EK-4/A) olup "Özel düzenleme yapılan ilaçlar" başlıklı 4.2.14.C maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca sağlık kurulu raporu düzenlenmesi gerektiği, ancak Medaula Sistemi'nde davacıya ait herhangi bir raporun bulunmaması nedeniyle değerlendirme yapılamadığı gerekçesiyle davacının başvurusunun reddedildiği, ancak dava dilekçesi ekinde Medipol Mega Hastaneleri tarafından düzenlenen 31/12/2024 tarihli İlaç Kullanım Raporu'nun sunulduğu ve Raporun açıklamalar bölümünde ilgili hekimlerce detaylı açıklamalara ve ilacın etken maddesine yer verildiği görüldüğünden, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler için öngörülen sağlık hizmetlerinin finansmanını sağlama görevinin davalı İdarenin yükümlülüğünde bulunması karşısında, davacının tedavisinde kullanılmak üzere doktoru tarafından reçete edilen "Osimertinib" etken maddeli "Tagrisso" isimli ilacın bedelinin karşılanması talebiyle yapılan başvurunun reddedilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.

Bununla birlikte; hukuka aykırılığı belirlenen dava konusu işlem nedeniyle ilaç bedelinin herhangi bir kesinti yapılmaksızın ödenmesi gerekliliği Anayasal ve yasal bir zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır.

Öte yandan, söz konusu ilaçların davacının tedavisinde kullanılmaması halinde tedavinin yapılamaması ve sağlığının daha da bozulması sonucunu doğurması nedeniyle telafisi güç zararların da oluşabileceği açıktır.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin, uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden, 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi hükmü uyarınca teminat alınmaksızın yürütmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde İstanbul Bölge İdare Mahkemesi nezdinde itiraz kanun yolu açık olmak üzere, 06/03/2025 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan Üye Üye